مجله آنلاین الفبای دانش و فرهنگ
دانش و فرهنگ و هنرمجله آنلاین الفبای دانش و فرهنگ
دانش و فرهنگ و هنربینهایت و فراتر از آن: آخرین آزمایش
| نویسنده / نویسندگان : | جنیفر کوئلت |
| مترجم : | سپیده همتیان |
| کلید واژه : | هیرانیا پیریس ـ کیهان شناس ـ بی‌نهایت و فراتر از آن ـ آخرین آزمایش‌ها ـ اریک واینبرگ ـ دانشگاه کلمبیا ـ |
| چکیده : | شاید برخورد جهان‌های چندگانه ردی در آسمان باقی بگذارد. شاید در اوایل پیدایش کیهان، جهان ما به جهان دیگری برخورد کرده باشد. برخوردی چنان اساسی که در پس فروزش بعد از مه‌بانگ رد پایی باقی گذاشته باشد. |
| منابع : |
هیرانیا پیریس کیهان‌شناس از دانشگاه لندن، همچون بسیاری از همکارانش روزی به‌این فکر رسید که جهان ما می‌تواند تنها یک جهان در دریایی از جهان‌های دیگر باشد. این نظری است که از نظر بنیادی غیرقابل آزمایش است. او ترجیح داد که تحقیقش را در مورد سوال‌های غیرانتزاعی دیگر نظیر نحوه گسترش کهکشان‌ها انجام دهد.
ادامه مطلب ...دانشمندانی که می‌گویند خدا وجود ندارد، کوته‌فکر هستند!
| نویسنده / نویسندگان : | ضیابری |
| مترجم : | |
| کلید واژه : | دانشمندان ـ اختراع دستگاه میزر ـ چارلز تاونز ـ گرین ویل ـ |
| چکیده : | گفت‌وگو با یک دانشمند 99 ساله که از نام‌های بزرگ و ماندگار علم فیزیک به شمار می‌رود و تا اواسط سال گذشته میلادی نیز در دفتر کار خود در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی به تحقیق و پژوهش مشغول بود، ظرافت‌ها و دشواری‌های خاصی دارد. |
| منابع : |
گفت‌وگو با یک دانشمند 99 ساله که از نام‌های بزرگ و ماندگار علم فیزیک به شمار می‌رود و تا اواسط سال گذشته میلادی نیز در دفتر کار خود در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی به تحقیق و پژوهش مشغول بود، ظرافت‌ها و دشواری‌های خاصی دارد. چارلز هارد تاونز1 دانشمندی است که به دلیل اختراع دستگاه میزر2 جایزه نوبل فیزیک سال 1964 میلادی را به طور مشترک با دو دانشمند اهل روسیه دریافت کرد و حداقل تا جایی که من می‌دانم، زمانی که 96 ساله بود، همچنان بر سر کلاس‌های درس حاضر می‌شد و به دانشجویان دکتری تدریس می‌کرد. از جمله دانشجویان برجسته او که برای ما ایرانیان نامی آشناست، دکتر علی جوان، استاد دانشگاه ام.آی.تی آمریکاست.
ادامه مطلب ...زندگی‌نامه اسماعیل اسفزاری
| نویسنده / نویسندگان : | هاشم اندیشه |
| مترجم : | |
| کلید واژه : | زندگی‌نامه اسماعیل اسفزاری ـ امام ابوحاتم مظفرین اسماعیل اسفزاری ـاختصار فی اصول اقلیدس |
| چکیده : | امام ابوحاتم مظفربن اسماعیل اسفزاری (متوفی بین سال‌های 506 تا 515 ه.ق) ریاضیدان و منجم ایرانی اهل اسفزار (سبزوار هرات) بود. وی در علم جراثقال (مکانیک) ریاضیات و نجوم مهارت بسیاری داشت تا آنجا که به عنوان یکی از منجمان دربار ملکشاه سلجوقی، در ساختن تقویم جلالی شرکت داشت. از وی کتاب‌هایی چون اختصار فی اصول اقلیدس باقی است. |
| منابع : |
امام ابوحاتم مظفربن اسماعیل اسفزاری (متوفی بین سال‌های 506 تا 515 ه.ق) ریاضیدان و منجم ایرانی اهل اسفزار (سبزوار هرات) بود. وی در علم جراثقال (مکانیک) ریاضیات و نجوم مهارت بسیاری داشت تا آنجا که به عنوان یکی از منجمان دربار ملکشاه سلجوقی، در ساختن تقویم جلالی شرکت داشت. از وی کتاب‌هایی چون اختصار فی اصول اقلیدس باقی است.
ادامه مطلب ...جایزه نوبل باعث نمی‌شود تا خود را سوپرمن بدانم!
| نویسنده / نویسندگان : | سید ایمان ضیابری |
| مترجم : | |
| کلید واژه : | دانشجویان ـ کنجکاو ـ پرسش‌گر ـ دانشجویان فروتن ـ جایزه نوبل ـ پروفسور پی دابلیو اندرسون ـ کمبریج ـ |
| چکیده : | برای سیر و سیاحت در جهان علم و آموختن از دستاوردها و تجربیات دانشمندان بزرگ جهان، در این شماره "دانشمند" نیز به سراغ یکی دیگر از برندگان جایزه نوبل رفته‌ایم و امیدواریم با دلگرمی‌ها و حمایت‌های شما، بتوانیم این گفت‌وگوها را همچنان استمرار بخشیم. |
| منابع : |
برای سیر و سیاحت در جهان علم و آموختن از دستاوردها و تجربیات دانشمندان بزرگ جهان، در این شماره "دانشمند" نیز به سراغ یکی دیگر از برندگان جایزه نوبل رفته‌ایم و امیدواریم با دلگرمی‌ها و حمایت‌های شما، بتوانیم این گفت‌وگوها را همچنان استمرار بخشیم.
ادامه مطلب ...بررسی مولفه‌های سازنده نورون
| نویسنده / نویسندگان : | محمدرضا ابوالقاسمی دهاقانی |
| مترجم : | |
| کلید واژه : | بررسی مولفه‌های سازنده نورون ـ غشای سلول ـ سیتوپلاسم ـ پروتئین ـ آکسون و دندریت‌ها ـ سلول‌های عصبی ـ ضخامت غشا |
| چکیده : | قسمت دوم، غشای سلولی، آکسون و دندریت در قسمت قبل به بررسی اندامک‌های جسم سلولی نورون‌ها پرداختیم، در این نوشتار به صورت دقیق‌تر غشای سلولی1، دندریت‌ها2 و آکسون3 را مورد بحث قرار می‌دهیم. |
| منابع : |
غشای سلولی
غشای سلولی همانند یک دیوار جداکننده، سیتوپلاسم درون سلول را از محیط
خارجی آن جدا می‌کند. ضخامت غشا حدود پنج نانومتر است. بر روی غشا مجموعه
پیچیده‌ای از پروتئین‌ها قرار گرفته است. سلول به کمک پروتئین‌های متصل به
غشا4، بخش وسیعی از تبادلات با محیط خارج را انجام می‌دهد. نحوه آرایش این
پروتئین‌ها تعیین‌کننده کارکرد قسمت‌های مختلف سلول‌های عصبی است. به همین
منظور تنوع و ترکیب پروتئین‌های جسم سلولی، آکسون و دندریت‌ها متفاوت است.
فهم عملکرد سلول‌های عصبی بدون فهمیدن ساختار و کارکرد غشا و پروتئین‌های
متصل به آن امکان‌پذیر نیست. در واقع ساختار غشا و پروتئین‌های متصل به آن،
توانایی انتقال سیگنال‌های الکتروشیمیایی را در بستر سلول‌های عصبی فراهم
می‌آورد.
داستان‌هایی کوتاه از فیزیکدان‌های مشهور دنیا
| نویسنده / نویسندگان : | مجید محمدی |
| مترجم : | |
| کلید واژه : | داستان‌های کوتاه ـ فیزیک‌دان ـ مشهور دنیا ـ پیتر هیگز ـ ذره هیگز |
| چکیده : | مطالعه و بررسی داستان زندگی دانشمندان همواره جذاب و آموزنده است. همه ما تا به حال زندگینامه‌های زیادی که حاوی شرح حال بزرگان علم و دانش است را خوانده‌ایم. اگر این نوشته‌ها طولانی یا حاوی بحث‌های فنی باشند، بعید نیست که تا حدود زیادی خسته‌کننده خواهند شد. همه ما دوست داریم آنچه می‌خوانیم یا می‌شنویم کوتاه، جذاب و مفید باشد. در اینجا سعی داریم این سه اصل اساسی را رعایت کنیم و با هم مروری داشته باشیم به داستان‌هایی از فیزیکدان‌های معاصر جهان. این داستان‌ها با اینکه کوتاه و خلاصه هستند اما حاوی مطالبی‌جالب و بعضا درخور ستایشند. امیدوارم از خواندن آنها لذت ببرید و لبخند رضایت بر صورتتان نقش ببندد. |
| منابع : |
مطالعه و بررسی داستان زندگی دانشمندان همواره جذاب و آموزنده است. همه ما تا به حال زندگینامه‌های زیادی که حاوی شرح حال بزرگان علم و دانش است را خوانده‌ایم. اگر این نوشته‌ها طولانی یا حاوی بحث‌های فنی باشند، بعید نیست که تا حدود زیادی خسته‌کننده خواهند شد. همه ما دوست داریم آنچه می‌خوانیم یا می‌شنویم کوتاه، جذاب و مفید باشد. در اینجا سعی داریم این سه اصل اساسی را رعایت کنیم و با هم مروری داشته باشیم به داستان‌هایی از فیزیکدان‌های معاصر جهان.
ادامه مطلب ...با ایـن کـلاه فعالیـت مغـزتان را بیشتر کنید!
| نویسنده / نویسندگان : | پانته‌آ مینویی |
| مترجم : | |
| کلید واژه : | کلاه ـ مغز ـ تصویر ـ نورواسکای ـ امواج مغزی ـ آلفا ـ ساطع ـ متخصصان |
| چکیده : | آیا در مغز خود احساس فشار می‌کنید؟ فکرش را بکنید بتوانید با استفاده از یک هدفون عملکرد ذهنی خود را افزایش دهید؟ کریستین جرت ابزارهایی را که گفته می‌شود می‌توانند این کار را انجام دهند، مورد بررسی قرار می‌دهد... |
| منابع : |
تصور کنید در حال خرید در یکی از خیابان‌های اصلی هستید، بعد از اینکه از عینک فروشی و داروخانه رد می‌شوید، به فروشگاه تحریک مغز، با وسایلی مانند هدبند و کلاه می‌رسید. این محصولات به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا عملکرد ذهنی شما را افزایش داده یا خلق و خویتان را با دستکاری فعالیت مغز تغییر دهند. این کار به نظر بعید می‌رسد، اینطور نیست؟ در حقیقت چنین فناوری در حال حاضر وجود دارد و برای خرید در دسترس است، اما آیا واقعا چنین چیزی امکان دارد؟ آیا بی‌خطر است؟
ادامه مطلب ...آیا ماشین مانند انسان قادر به تفکر است؟
| مترجم : | پانته‌آ مینویی |
| کلید واژه : | ماشین ـ مانند انسان ـ قادر به تفکر ـ استفان بکستر ـ نویسنده ـ علمی ـ تخیلی ـ تورینگ ـ روبات |
| چکیده : | استفان بکستر یک نویسنده علمی-تخیلی است که کتاب‌های زیادی نوشته است مانند دانش آواتارها، در این نوشته او این سوال را پاسخ می‌دهد که: جهان به طور روزافزون توسط الگوریتم‌ها اداره می‌شود، اما آیا زمانی می‌رسد که الگوریتم‌ها هوشمند باشند؟ |
| منابع : | فوکوس |
استفان بکستر یک نویسنده علمی-تخیلی است که کتاب‌های زیادی نوشته است مانند دانش آواتارها، در این نوشته او این سوال را پاسخ می‌دهد که: جهان به طور روزافزون توسط الگوریتم‌ها اداره می‌شود، اما آیا زمانی می‌رسد که الگوریتم‌ها هوشمند باشند؟
ادامه مطلب ...مروری بر روش‌های مطالعه شناخت
| نویسنده / نویسندگان : | محمدرضا ابوالقاسمی‌دهاقانی |
| مترجم : | |
| کلید واژه : | روش‌های مطالعه ـ فعالیت‌های الکتریکی ـ سلول عصبی ـ ادراک ـ علوم اعصاب شناختی ـ اتصال پیهت ـ رفتار نورون‌ها |
| چکیده : | در قسمت اول از سایکوفیزیک و مدل‌های رایانه‌ای به عنوان دو نمونه از روش‌های مطالعه شناخت نام بردیم. در سایکوفیزیک به دنبال یافتن رابطه بین ادراک از دنیای درون و محرک کمی شده از دنیای بیرون هستیم. مدل‌های رایانه‌ای به ما کمک می‌کنند تا سازوکار فرآیندهای شناختی را بهتر بشناسیم و از طرف دیگر فرآیندهای شناختی مسیر بهبود مدل‌های رایانه‌ای هوشمند را تسریع می‌کنند. |
| منابع : |
قسمت دوم
3- فرآیندهای ثبت فعالیت‌های الکتریکی یک سلول عصبی
در قسمت اول از سایکوفیزیک و مدل‌های رایانه‌ای به عنوان دو نمونه از
روش‌های مطالعه شناخت نام بردیم. در سایکوفیزیک به دنبال یافتن رابطه بین
ادراک از دنیای درون و محرک کمی شده از دنیای بیرون هستیم. مدل‌های
رایانه‌ای به ما کمک می‌کنند تا سازوکار فرآیندهای شناختی را بهتر بشناسیم و
از طرف دیگر فرآیندهای شناختی مسیر بهبود مدل‌های رایانه‌ای هوشمند را
تسریع می‌کنند.
اتوپیای غرب؛ ناکجا آباد شرق
| نویسنده / نویسندگان : | علی اندیشه |
| مترجم : | |
| کلید واژه : | اتوپیای غرب ـ ناکجا آباد شرق ـ جامعه شناسی ـ فیلسوفان یونان ـ افلاطون ـ ارسطو ـ ماکیاولی ـ یوتوپیا |
| چکیده : | اصطلاح "ناکجا آباد" یک اصطلاح جامعه‌شناختی است و منظور از آن، جامعه‌ای ممتاز و فرهیخته و بی‌عیب و نقص است که هنوز در جایی به وجود نیامده و آرمانی است. این اصطلاح را از گفته‌های شیخ شهاب‌الدین سهروردی، عارف معروف به "شیخ اشراق" ـ قرن ششم هجری ـ دانسته‌اند. |
| منابع : |
اصطلاح "ناکجا آباد" یک اصطلاح جامعه‌شناختی است و منظور از آن، جامعه‌ای ممتاز و فرهیخته و بی‌عیب و نقص است که هنوز در جایی به وجود نیامده و آرمانی است. این اصطلاح را از گفته‌های شیخ شهاب‌الدین سهروردی، عارف معروف به "شیخ اشراق" ـ قرن ششم هجری ـ دانسته‌اند.
کاوشگر "کاسینی" درباره زحل و نهاد TED
| مترجم : | حسام مین‌باشی |
| کلید واژه : | کاوشگر کاسینی ـ سیاره زحل ـ سازمان ناسا ـ آژانس فضانوردی ایسا ـ هیوجینز ـ رالف یاومان |
| چکیده : | کاوشگر "کاسینی" دربازه زمانی 10 ساله توانسته است بسیاری از معما‌های سیاره زحل را بگشاید که از جمله آنها می‌توان به اکتشاف دریاهای انباشته از گاز متان اشاره کرد.کاوشگر "کاسینی" که سال 1997 به فضا پرتاب شد، گردش پیرامون زحل را از تابستان سال 2004 آغاز کرده است. |
| منابع : | الجزیره |
کاوشگر "کاسینی" دربازه زمانی 10 ساله توانسته است بسیاری از معما‌های سیاره زحل را بگشاید که از جمله آنها می‌توان به اکتشاف دریاهای انباشته از گاز متان اشاره کرد.کاوشگر "کاسینی" که سال 1997 به فضا پرتاب شد، گردش پیرامون زحل را از تابستان سال 2004 آغاز کرده است. پیش‌بینی می‌شود، برنامه گردش "کاسینی" به دور زحل 13 سال طول بکشد که هزینه آن یک میلیارد دلار برآورد می‌شود.
دانشجویان کنجکاو و پرسش‌گر را به دانشجویان فروتن و آرام ترجیح می‌دهم!
| نویسنده / نویسندگان : | سید ایمان ضیابری |
| مترجم : | |
| کلید واژه : | دانشجویان ـ کنجکاو ـ پرسش‌گر ـ دانشجویان فروتن ـ جایزه نوبل ـ پروفسور پی دابلیو اندرسون ـ کمبریج ـ |
| چکیده : | دوستان، اشتباه نکنید! گفت‌وگوهای اختصاصی "دانشمند" با برندگان جوایز نوبل، متوقف نشده و به پایان خود نرسیده است. همان‌طور تغییری در تصمیم ما برای گفت‌وگو با دانشمندان بزرگ جهان و برندگان جوایز نوبل در رشته‌های فیزیک، شیمی و پزشکی ایجاد نشده است. |
| منابع : |
دوستان، اشتباه نکنید! گفت‌وگوهای اختصاصی "دانشمند" با برندگان جوایز نوبل، متوقف نشده و به پایان خود نرسیده است. همان‌طور تغییری در تصمیم ما برای گفت‌وگو با دانشمندان بزرگ جهان و برندگان جوایز نوبل در رشته‌های فیزیک، شیمی و پزشکی ایجاد نشده است. تاخیری که در این نزدیک به یک سال گذشته در انجام گفت‌وگو با برندگان جوایز نوبل رخ داد، دلیل خاصی داشت. این علت، بخش عمده‌ای از فعالیت‌های رسانه‌ای نگارنده را تحت تاثیر قرار داد، و باعث شد تا انجام گفت‌وگو با برندگان جوایز نوبل مدتی تاخیر داشته باشد.
ادامه مطلب ...