| نویسنده / نویسندگان : | هاشم اندیشه |
| مترجم : | |
| کلید واژه : | |
| چکیده : | ابوعبدالله محمد بن عیسی ماهانی، ریاضیدان، مهندس، منجم و نویسنده بزرگ ایرانی قرن سوم هجری شمسی (برابر با قرن نهم میلادی) است. |
| منابع : |
ابوعبدالله محمد بن عیسی ماهانی، ریاضیدان، مهندس، منجم و نویسنده بزرگ ایرانی قرن سوم هجری شمسی (برابر با قرن نهم میلادی) است. از مردم ماهان کرمان و ریاضیدانی بزرگ و مهندسی عالی‌قدر و منجمی زبردست و نویسنده‌ای توانا بود و در بغداد میزیست. وی در حدود سال ۲04 هجری شمسی به دنیا آمده و در حدود 267 هجری شمسی درگذشته است. تخصص اصلی وی در هندسه و ریاضیات محض بود و آثار متعددی در این رشته‌ها دارد که مهم‌ترین آنها تفسیرالمقاله‌العاشره من کتاب اقلیدس است که هم‌اکنون در کتابخانه ملی فرانسه نگهداری می‌شود. معادله درجه سوم را به وی نسبت می‌دهند که در بین دانشمندان اسلامی به معادله ماهانی موسوم است. ماهانی بخش عمده‌ای از زندگی خود را صرف ساختن واژه‌ها و اصطلاحات فنی کرد و قسمت‌های مهمی از اصول اقلیدس را تفسیر و تشریح کرد.
آثار او درنجوم و ریاضی عبارتند از:
مهم‌ترین اثر او با مقاله فی معرفه‌السمت لای‌ساعه اردت و فی ای موضع اردت
است که هم اکنون در استانبول موجود است. مسئله فی المشکل من النسبه یا
کتاب النسبه یا فی النسبه؛ تفسیر المقاله العاشره من کتاب اقلیدس؛ شرح
مقاله پنجم کتاب اصول اقلیدس؛ شرح مقاله دوم کتاب کره و استوانه ارشمیدس ؛
فی ست و عشرین شکلا من المقاله الاولی من اقلیدس التیی لما یحتاج فی شیی
منها الی الخلف؛ اصلاح کتاب مانالاوس فی الاشکال الکریه؛ زیج؛ عروض کواکب؛
کتاب در بیان بیست و شش شکل از کتاب اقلیدس (که محتاج به برهان خلف
نیستند).
منبع:زندگی‌نامه ریاضیدانان دوره اسلامی از سده سوم تا سده یازدهم هجری.
منبع مجله دانشمند شماره 613 آبان 1393