| نویسنده / نویسندگان : |
ابراهیم اکبرپور
|
|
مترجم : |
|
|
کلید واژه : |
|
|
چکیده : |
زیست‌بوم (اکوسیستم): هر زیست‌بوم یا نظام زیستی، شامل گیاهان و جانوران
یک محیط، خاک، اقلیم، رطوبت و چیز‌های غیر‌زنده‌ای است که در آنجا یافت
می‌شود. جنگل یک زیست‌بوم است. اما زیست‌بوم‌های دیگری هم وجود دارند.
امکان دارد زیست‌بوم مانند یک برکه کوچک یا مانند اقیانوس بزرگ باشد.
|
|
منابع : |
|
زیست‌بوم (اکوسیستم): هر زیست‌بوم یا نظام زیستی، شامل گیاهان و جانوران
یک محیط، خاک، اقلیم، رطوبت و چیز‌های غیر‌زنده‌ای است که در آنجا یافت
می‌شود. جنگل یک زیست‌بوم است. اما زیست‌بوم‌های دیگری هم وجود دارند.
امکان دارد زیست‌بوم مانند یک برکه کوچک یا مانند اقیانوس بزرگ باشد.
انسان‌ها بخشی از بزرگ‌ترین زیست‌بوم، یعنی خود زمین هستند. برخی از
فعالیت‌های انسان بر کل زمین تاثیر می‌گذارد. برای مثال قطع درختان
جنگل‌های پرباران، باعث نابودی گیاهان و جانوران ساکن آن می‌شود. از آنجا
که گیاهان اکسیژن لازم را برای تنفس همه جانداران تولید می‌کنند، با قطع
درختان، مقدار اکسیژن هوا نیز کاهش می‌یابد.
یک گونه، از یک یا چند جمعیت گونه‌ای، تشکیل شده است. نمونه‌های چنین
جمعیت‌های نسبتا پایدار و دارای قلمرو جغرافیایی مشخص عبارتند از: گل‌های
قاصدک یک دشت، ماهی‌های یک آبگیر، کرم‌های خاکی یک قطعه زمین یا مردم یک
روستا...
جمعیت‌ها، با محیط زیست طبیعی که در آن زندگی می‌کنند "زیست‌بوم" را تشکیل
می‌دهند. یک آبگیر، یک جنگل، یک چمنزار، بخشی از کناره اقیانوس، بخشی از
یک دریای آزاد، یک جزیره مرجانی یا یک روستا با خاک، گیاهان، درخت‌ها،
مردم، باکتری‌ها، گربه‌ها، سگ‌ها و دیگر اجزای زنده و غیره‌زنده آن
نمونه‌هایی از یک اکوسیستم را تشکیل می‌دهند. همان‌طور که هر یک از
سلول‌ها، بافت‌ها و اندام‌های یک موجود برای کاری تخصص یافته‌اند. هر جمعیت
همانند قطعه‌ای از جدول‌های بریده تصویری، ساختار و نقش کنشی ویژه‌ای
دارند که با ساختار کنش همه جمعیت‌های دیگر یک اکوسیستم به هم بسته است.
وقتی صحبت از زنبور می‌شود، ما فقط سه نوع زنبور را در ذهن مجسم می‌کنیم:
زنبور عسل، زنبور وحشی و زنبور درشت. در صورتی که موضوع غیر از این است.
زنبور حشره‌ای است از راسته "نازک بالان". این راسته به 28 تیره تقسیم
می‌شود که حتی مورچه نیز به این راسته تعلق دارد. حشره‌شناسان تاکنون بیش
از صد‌هزار نوع زنبور را شناسایی کرده‌اند، ولی باز هم هزاران نوع آن برای
انسان ناشناخته مانده است. برخی از زنبوران ـ همچون زنبور عسل ـ به صورت
اجتماعی زندگی می‌کنند. بعضی نیز زندگی انفرادی دارند در مواردی که زندگی
آنها اجتماعی است، لانه خود را از چیزی شبیه کاغذ درست می‌کنند که ماده
اولیه آن به وسیله خود زنبور‌ها تهیه می‌شود. آنها چوب و الیاف گیاهی را
می‌خورند و تبدیل به نوعی خمیر کاغذ می‌کنند و با آن لانه می‌سازند.
هر کدام از مورچه‌ها روش خاصی را در پیدا کردن راه خانه خود انتخاب
می‌کنند. به نظر دانشمندانی که روی این موجود مطالعه می‌کنند، عده زیادی از
مورچه‌ها به روش نشانه‌گذاری راه لانه خود را می‌یابند. عدهای از آنها با
اندازه گرفتن فاصله خورشید از نقاط مختلف مسیر راه خانه خود را پیدا
می‌کنند. عملی که امروزه انسان قادر به انجام آن نیست، هرچند که از
دستگاه‌های دقیق الکترونیک استفاده کند. با بررسی‌های مداوم معلوم شده است
که عدهای از مورچه‌ها نیز از هر دو روش برای پیدا کردن راه خود استفاده
می‌کنند.
مورچگان در همه نقاط عالم به جز نواحی قطبی یافت می‌شوند و در حدود 35
هزار نوع مختلف هستند. مورچگان حشراتی اجتماعی هستند که به صورت کلنی‌ها
(دسته‌های بزرگ) زندگی و کار می‌کنند. مثل بسیاری از موریانه‌ها، زنبوران
و...
پلانتاریوم چیست؟ صرف‌نظر از رابطه‌ای که با کلمه پلانت Planet، به معنی
سیاره دارد، هیچ‌گونه مفهوم خاص دیگری را به پروژکتور عظیم آن نمی‌بخشد.
پلانتاریوم یا آسمان‌نما، ساختمان و سالن سرپوشیده‌ای است که دارای سقف
گنبدی شکل مدوری است و نمایان‌کننده آسمان می‌باشد که اطراف کره زمین را
فراگرفته است. یک تماشاگر به محض آنکه زیر گنبد عظیم و نیم‌کره‌ای آن در یک
سالن تاریک می‌نشیند، در کمال حیرت و شگفتی، تصویر دقیق و واقعی آسمان شب
را می‌بیند که با ستارگان درخشان نشان شده، در برابر دیدگان او قرار دارد.
آنچه تماشاگر مشاهده می‌کند، تصویر واقعی کائنات است که به وسیله نیروی
اندیشه انسان به وجود آمده است. این آسمان‌نما با کمک عدسی‌های عظیم و
پرژکتور‌های گران قیمت ساخته شده است. برای رسیدن به این منظور از آخرین
پیشرفت‌ها و اختراعات بشر در زمینه الکترونیک، مهندسی، عدسی‌ها و دوربین‌ها
استفاده شده است. تصویر ستارگان روی آیینه‌ای عظیم می‌افتد و سپس انعکاس و
بازتاب آن به وسیله پروژکتور به چشم تماشاگر می‌رسد. به زبان ساده برای
آنکه تمامی کائنات و ستارگان درخشان آن به رویت بیننده برسد، هزاران
پرژکتور به کار گرفته شده است.
در واقع ملخ حشره عجیبی است که حس شنوایی کامل دارد و ضعیف‌ترین صدا‌ها
را به سهولت دریافت می‌کند. ملخ‌ها انواع زیاد و همین‌طور ویژگی‌های مشترکی
دارند. مثلا همه آنها دارای فک محکمی هستند. گوش آنها روی اولین جفت پا
قرار دارد. در یک کلام، ملخ بهتر از ما می‌شنود.
جهان یا کیهان، عالم یا گیتی (universe) شامل نور و سایر شکل‌های
پرتو‌ها، تابش‌ها و انرژی‌هایی که به وسیله آدمی کشف شده است. جهان همچنین
شامل هر چیزی است که آدمی عقیده دارد موجود است یا به وسیله نظریه وجود آن
را ثابت کرده است. باید دانست که جهان بزرگ‌تر از حد تصور ماست. جهان شامل
زمین و هر چیز که بر آن و در آن است. همچنین شامل هر چیز که در منظومه
خورشیدی موجود است و شامل همه ستارگان، همه کهکشان‌ها، فضا‌ها و موادی که
در فاصله بین کهکشان‌ها وجود دارد. طول جهان را بیش از بیست میلیارد سال
نوری پنداشته‌اند. ستاره‌شناسان می‌پندارند که جهان در حال گسترش است و این
گسترش از هر سو و از هر بخش جهان در حال انجام است. باید دانست که زمین در
برابر عظمت کیهان کمی از یک ذره غبار بزرگ‌تر و منظومه شمسی یکی از صد‌ها
میلیارد منظومه خورشیدی کهکشان راه شیری است و کهکشان راه شیری شاید همچون
جزیره‌ای از جهان هستی باشد. زیرا جهان از میلیارد‌ها کهکشان تشکیل شده
است. بیش از 90 درصد جهان از گاز هیدروژن تشکیل شده است، زیرا بیشتر حجم
ستارگان از گاز است. مانند خورشید که از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده است.
عمر کیهان بیش از منظومه‌های خورشیدی و کهکشان‌ها است و با محاسبه
حیرت‌انگیز روبه‌رو خواهیم بود. گرمای کیهان در پاره‌ای از نقاط تقریبا
قابل اندازه‌گیری نیست. همچنین است تعیین وزن کیهان که به آسانی امکان‌پذیر
نیست. فرضیه‌ها و نظریه‌ها بسیار درباره پیدایش جهان ابراز و اعلام شده
است؛ یکی از آنها که طرفداران را بسیار دارد، نظریه انفجار بزرگ است.
خون از چه چیزی ساخته شده است؟
پنجاه و پنج درصد از خون بدن ما را مایعی به نام پلاسما تشکیل می‌دهد. در
میان پلاسمای خون سه ماده و ترکیبات دیگر وجود دارد که عبارتند از:
1ـ گویچه‌های قرمز که در هر میلی‌مترمکعب در حدود پنج میلیون از آن وجود دارد.
2ـ گویچه‌های سفید در هر میلیمتر مکعب در حدود هشت هزار
3ـ پلاکت‌ها که کار اصلی آنها جلوگیری از خونریزی است.
منبع: مجله دانشمند شماره 617 اسفند 1393
مجله دانشمند 617