| نویسنده / نویسندگان : |
وحید عرفانی
|
|
مترجم : |
|
|
کلید واژه : |
سلامت ـ چشم ـ تغذیه سالم ـ اندام حیاتی ـ ماهیچه‌ها ـ ابتلا به بیماری ـ ویتامین‌ها
|
|
چکیده : |
چشم‌ها،
هدیه جالب طبیعت هستند. اندام حیاتی در بدن انسان که ما را به طریق تصویری
با دنیا آشنا می‌کنند. چشم یکی از اندام‌های مهم بدن است که برای درک و
تشخیص شکل، فاصله، بعد و رنگ اشیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. اثر تغذیه
مناسب بر ماهیچه‌ها، اعصاب و لایه‌های مخاطی چشم آشکار است.
|
|
منابع : |
|
چشم‌ها،
هدیه جالب طبیعت هستند. اندام حیاتی در بدن انسان که ما را به طریق تصویری
با دنیا آشنا می‌کنند. چشم یکی از اندام‌های مهم بدن است که برای درک و
تشخیص شکل، فاصله، بعد و رنگ اشیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. اثر تغذیه
مناسب بر ماهیچه‌ها، اعصاب و لایه‌های مخاطی چشم آشکار است.
یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از ابتلا به نارسایی‌های بینایی و
بیماری‌های چشم، داشتن تغذیه مناسب و استفاده از ویتامین‌ها و مواد معدنی
در رژیم غذایی به همراه انجام تمرینات ورزشی منظم و حفظ آرامش روحی در
زندگی است. بیشترین توجه در مورد چگونگی اثر ویتامین‌ها و مواد معدنی بر
بیماری‌های چشمی وابسته به سن مانند تحلیل لکه زرد و آب مروارید یا
کاتاراکت است. براساس آخرین تحقیقات علمی انجام شده استفاده از
ویتامین‌های D،B،A،C،E و مواد معدنی مانند کلسیم، فسفات کلسیم،کربنات
کلسیم، منیزیم، روی در رژیم غذایی روزانه و موادی نظیر لبنیات تازه و کم
چرب، سبزیجات، میوه‌های تازه و دانه‌های خوراکی و انجام فعالیت‌های ورزشی
به‌طور منظم و مرتب (5-3 بار در هفته و هربار 30-20 دقیقه) و حفظ آرامش
روحی و روانی در زندگی می‌تواند باعث حفظ سلامت بدن و جلوگیری از ابتلا به
حداقل 20 بیماری مانند فشار خون بالا، دیابت، بیماری‌های آب مروارید، آب
سیاه، خونریزی‌های درون چشم و در نهایت کاهش بینایی یا نابینایی می‌گردند.
در مطالعات گوناگون و آزمایش‌های بالینی، ویتامین‌های آنتی اکسیدانی
(ویتامین‌های H،B،C،E) در برخی غذاها کشف شده‌اند که با سلامت چشم ارتباط
دارند. این ویتامین‌ها به سلامت سلول‌ها و بافت چشم کمک می‌کنند. در میان
ویتامین‌های آنتی اکسیدان، ویتامین‌های C،A،E از همه موثرتر هستند.
محافظت از چشم با این توصیه‌ها امکان‌پذیر می‌شود
مصرف ماهی را در سبد غذایی خانواده‌تان افزایش دهید. پژوهشگران
استرالیایی معتقدند با مصرف منظم ماهی و خشکبار در رژیم غذایی خطر ابتلا به
عارضه تحلیل ناحیه ماکولار چشم که ناشی از بالا رفتن سن و بیماری دوران
سالمندی است، کاهش می‌یابد.
میوه و سبزیجات فراوان مصرف نمایید. یک رژیم غذایی متعادل با میوه و سبزی
فراوان برای سلامت چشم بسیار مفید است. محققان می‌گویند هر چه بشقاب غذا
از سبزیجات و میوه‌ها رنگین‌تر باشد، سلامت چشم بیشتر تضمین می‌شود. برای
داشتن چشم‌های سالم باید میوه، آب میوه طبیعی تازه، سالاد و حبوبات را به
وعده ناهار و شام اضافه کرد.
از منابع غذایی سرشار از ویتامین C غافل نشوید. مطالعات نشان داده است که
مصرف مقادیر زیاد ویتامین C می‌تواند باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری آب
مروارید شود. این ویتامین همچنین می‌تواند با کاهش فشار چشم مانع ابتلا به
بیماری آب سیاه شود یا از شدت این بیماری در مبتلایان بکاهد. منابع غذایی
سرشار از ویتامین C عبارتند از: مرکبات، سبزی‌های سبز رنگ، انگور فرنگی
سیاه، کلم‌ها ، طالبی، کلم سبز، پیاز، نخودفرنگی، فلفل تازه و شیرین،
خرمالو، آناناس، انواع ترب، اسفناج، توت فرنگی، گوجه فرنگی، فلفل قرمز
تازه، شنبلیله، جعفری، جودوسر.
از مصرف اسیدهای چرب ضروری غافل نشوید. اسیدهای چرب ضروری، چربی‌های
اشباع نشده امگا3 و امگا6 را می‌سازد. اسیدهای چرب ضروری، به خصوص امگا3 و
امگا6 در تکامل بینایی نوزادان نقش دارند و کمبود طولانی این مواد موجب
کاهش دید، تخریب شبکیه و ماکولار می‌شود. تحقیقات نشان داده است که کمبود
امگا3 در بزرگسالان باعث کاهش دید می‌شود. بهترین منبع امگا3 برای بدن ماهی
و روغن ماهی است. استفاده از چربی‌های حاوی امگا3 و ریز مغذی‌هایی که در
سبزیجات برگ سبز، میوه‌ها، ماهی و مغزها (مغز گردو و مغز بادام) وجود
دارند، می‌تواند از بروز بیماری تحلیل لکه زرد و آب مروارید جلوگیری کند و
یا سرعت آن را کاهش دهد.
گوجه فرنگی بخورید. مصرف میوه‌ها و سبزی‌های قرمز مانند گوجه فرنگی برای
سلامت چشم مفید است؛ اما استفاده از میوه‌ها و سبزی‌های قرمز نقش مهمی در
حفاظت سلول‌های شبکه‌ای دارد. گوجه فرنگی یکی از مهم‌ترین منابع ویتامین A
می‌باشد.
غذاهای حاوی ویتامین E را از یاد نبرید. ویتامین E به عنوان یک آنتی
اکسیدان قوی می‌تواند از ابتلا به بیماری آب مروارید پیشگیری کند. روغن‌های
نباتی، سبزی‌های برگ‌دار سبز تیره، حبوبات، مغزها، دانه‌ها و غلات کامل
(سبوس‌دار)، بلغور ذرت، تخم مرغ، شیر، بلغور جو، سویا، سیب‌زمینی شیرین،
گندم، جودوسر و تخم گیاه کتان دارای ویتامین E هستند.
روغن زیتون مصرف کنید. مصرف روغن زیتون برای حفظ و سلامت چشم‌ها و بهبود
قدرت بینایی مفید است. چند قطره روغن زیتون سریعا خارش و سوزش چشم و پلک‌ها
را تسکین داده و آب‌ریزش چشم را بر طرف ساخته و قدرت بینایی را تقویت
می‌کند.
ارزش غذایی هویج را جدی بگیرید. هویج حاوی مقدار زیادی ویتامین A است.
خوردن هویج و سبزیجات دیگر که غنی از بتاکاروتن، ویتامین های CوE می‌باشند
نه تنها برای سلامتی چشم، بلکه برای سلامتی تمام بدن لازم و ضروری است.
رژیم غذایی سرشار از سبزیجات دارای برگ سبز و غذاهایی که زرد یا نارنجی رنگ
هستند، مقادیر مناسبی از ویتامین‌ها را به بدن می‌رساند.
در برنامه غذایی‌تان از مواد غذایی کلسیم‌دار استفاده کنید. هنگامی‌که
مقدار کلسیم در چشم به اندازه کافی باشد، مردمک به شکل طبیعی در می‌آید.
مقدار کلسیم در چشم در افرادی که دچار نزدیک بینی هستند کم می‌باشد.
غذاهای حاوی ویتامین A مصرف کنید. ویتامین A ماده‌ای ضروری برای بینایی و
اساسا توانایی دیدن حتی در نور ضعیف می‌باشد. ویتامین A به عملکرد درست
مغز، سلامتی چشم و پوست کمک می‌کند. ویتامین A و کاروتنوییدها در بهبود
بینایی کمک کننده‌اند. ویتامین A در تقویت دید در شب، بسیار مهم است. کمبود
ویتامین A که سبب شب کوری شده باشد، در صورت عدم درمان می‌تواند سبب خشکی
چشم، زخم‌های قرنیه و تورم پلک‌ها شود. منابع غذایی سرشار از ویتامین A
عبارت اند از: روغن کبد ماهی، جگر، گیاهان برگ سبز، اسفناج، فلفل سبز، کلم،
کدو، فلفل، هویج، برکلی، کره، پرتقال، انبه، طالبی، سیب زمینی شیرین.
به اندازه کافی تخم مرغ مصرف کنید. تخم مرغ برای سلامتی چشم‌های‌تان مفید
است. ترکیبات لوتئین موجود در تخم مرغ موجب سلامتی دستگاه بینایی می‌شود.
تحقیقات ثابت کرده که ترکیبات گزانتین و لوتئین تخم مرغ در سلامتی دستگاه
بینایی موثر بوده و افراد سالم می‌توانند روزانه یک عدد تخم مرغ مصرف کنند.
غذاهای حاوی لوتئین و گزانتین را فراموش نکنید. لوتئین و گزانتین،
رنگدانه‌ها گیاهی زرد رنگ هستند. لوتئین و گزانتین ارتباط تنگاتنگی با هم
دارند. این دو ماده اغلب همراه با یکدیگر در سبزیجات و میوه‌جات یافت شده و
بدن می‌تواند لوتئین را به گزانتین تبدیل کند. بهترین منبع تامین این
مواد، سبزیجات سبز و پربرگ به ویژه اسفناج است. سبزیجات پخته مقادیر بیشتری
لوتئین دارند، زیرا پختن سبب شکسته شدن دیواره سلول‌ها و آزاد شدن لوتئین
می‌شود.
از غذاهای منیزیم‌دار کمک بگیرید. منیزیم عروق خونی را متسع می‌نماید و
خون‌رسانی را به چشم آسان‌ترمی‌کند. منیزیم در سبزیجات، آجیل، حبوبات،
فرآوردهای لبنی، زردآلو، سیب، انجیر، سیر، گریپ فروت، سبزی‌هایی با برگ
سبز، کلم پیچ، لیمو، باقلای سبز، انواع مغزها، چغندر، هلو، لوبیای چشم
بلبلی، دانه آفتابگردان، ماهی آزاد، تخم کنجد، سویا، غلات کامل، گندم، فلفل
قرمز تازه، جودوسر، جعفری، نعناع و میوه دیده می‌شود.
مهمانی چای سبز بدهید. مصرف چای سبز در پیشگیری از بروز برخی بیماری‌های
چشم موثر است. بررسی موش‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهد، مواد سودمند موجود در
چای سبز در بافت‌های گوناگون چشم از جمله شبکیه و عدسی وارد می‌شود. به
گفته پژوهشگران، با ورود مواد آنتی اکسیدان چای سبز به بافت‌های چشم، خطر
ابتلا به برخی بیماری‌ها از جمله آب سیاه کاهش می‌یابد.
با آووکادو آشتی کنید. مصرف میوه آووکادو به حفظ سلامت چشم‌ها کمک
می‌کند. میوه آووکادو دارای رنگدانه گیاهی لوتئین است که یک آنتی اکسیدان
طبیعی است و به حفظ سلامت چشم‌ها در پیری کمک می‌کند. آووکادو حاوی مقدار
زیادی ویتامین A و ویتامین‌های گروه B و منبع سرشار آنتی اکسیدان‌هایی
مانند ویتامین C،E است.
ارزش ویتامین B12 راجدی بگیرید. کمبود ویتامین B12 در بیماران مبتلا به
آب مروارید و آب سیاه (گلوکوم) دیده می‌شود. بیشترین مقادیر ویتامین B12 در
تخم مرغ، قلوه، جگر، پنیر مانده، شیر، لبنیات، دوغ، پنیر، ماست، بادام
زمینی، غذاهای دریایی، دانه آفتابگردان، موز، انگور، سبوس گندم، سویا، مخمر
آبجو، شاه ماهی یافت می‌شود. ویتامین B12 در بسیاری از سبزی‌ها وجود
ندارد.
مصرف سیر را در برنامه غذایی‌تان در نظر بگیرید. سیر یک غذای فوق‌العاده
برای بهبود وضعیت بینایی است. این ماده سرشار از سولفور می‌باشد که به
استحکام عدسی کمک می‌کند.
به غذاهای حاوی روی اهمیت بدهید. روی به جذب ویتامین A کمک می‌کند. منابع
غذایی سرشار از روی عبارتند از: گوشت، جگر، حبوبات، سبزی‌های سبز تیره و
زرد تیره، محصولات سویا، لوبیای خشک، آجیل، تخم مرغ، پنیر، غلات سبوس‌دار.
غذاهای دارای ویتامین B2 مصرف نمایید. ویتامین B2 حساسیت چشم نسبت به نور
را تنظیم می‌کند و در انتشار مواد مغذی به عدسی موثر است. کمبود این
ویتامین باعث حساسیت بیش از حد به نور و خستگی و سوزش چشم می‌شود. در
بیماری آب مروارید، کمبود ویتامین B2 مشاهده می‌شود. منابع غذایی دارای
ویتامین B2 عبارتند از: پنیر، زرده تخم مرغ، ماهی، حبوبات، گوشت قرمز، شیر،
گوشت پرندگان، اسفناج، غلات سبوس‌دار ، ماست، قارچ‌ها، انواع مغزها، تخم
رازیانه و یونجه.
مصرف زعفران را امتحان کنید. مصرف چاشنی زعفران از نابینایی جلوگیری
می‌کند. گیاه زعفران که در بسیاری از خوراکی‌های کاری و رژیم غذایی استفاده
می‌شود، می‌تواند از نابینایی در سالمندان جلوگیری کند. پژوهشگران
دریافتند که این چاشنی گیاهی به عنوان یک عینکی طبیعی عمل می‌کند؛ به طوری
که از چشم‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از نور خورشید محافظت می‌نماید.
پژوهشگران دانشگاه سیدنی می‌گویند بینایی بیماران پس از مصرف قرص‌های
زعفران بهبود پیدا کرد. آنان معتقدند که این گیاه خاصیت آنتی اکسیدانی
دارد.
وزن اضافی‌تان را کاهش دهید. امروز خطرات چاقی بیش از پیش مورد بحث و
توجه قرار می‌گیرد. چاقی خطر بروز بیماری‌های چشم مانند تحلیل لکه زرد، آب
مروارید و انسداد رگ‌های شبکیه را افزایش می‌دهد. به علاوه چاقی یکی از
عوامل بروز دیابت بوده و دیابت نیز به نوبه خود به از دست دادن بینایی منجر
می‌شود. همچنین یکی از عوامل بیماری‌های غیر التهابی شبکیه است.
آجیل بخورید. مصرف آجیل برای حفظ و سلامت چشم‌ها و بهبود قدرت بینایی مفید است.
ویتامین B1مصرف نمایید. ویتامین B1 علاوه بر افزایش عملکرد مغز می‌تواند
نقش محافظت کننده بر روی ماهیچه‌های چشم داشته باشد. مواد غذایی دارای
ویتامین B1عبارت اند از: برنج سبوس‌دار، ماهی، گوشت پرندگان، جوانه گندم،
غلات کامل، بادام زمینی، زرده تخم مرغ، بروکلی، مخمر آبجو، بلغور جو، گوجه،
آلو خشک، کشمش.
در پیشگیری از بروز دیابت پیش قدم شوید. دیابت یکی از شایع‌ترین
بیماری‌ها به شمار می‌رود. از عوارض بیماری دیابت آسیب دیدن شبکیه چشم است
که به نابینایی می‌انجامد، پژوهشگران علوم پزشکی در بوستون ثابت کرده‌اند
که نابینایی دیابتی به دلیل بسته شدن مویرگ‌های ظریفی است که تغذیه شبکیه
چشم را به عهده دارد.
سیگار کشیدن ممنوع! سیگار کشیدن به بافت چشم آسیب می‌زند. تحقیقات تاثیر
مستقیم و زیان‌آور سیگار کشیدن را بر بینایی، به ویژه آسیب عصب‌بینایی و
بروز آب مروارید و تحلیل لکه زرد وابسته به سن نشان داده است. سیگار کشیدن
مشکلات بینایی وابسته به دیابت را بدتر می‌کند. تر ک سیگار می‌تواند خطر
ابتلا به بیماری تحلیل لکه زرد را کاهش دهد.
غلات سبوس‌دار مصرف نمایید. نتایج بررسی‌های اخیر نشان می‌دهد، رژیم
غذایی با شاخص پایین گلیسمی احتمال بروز دژنراسیون ماکولار (تباهی لکه
زرد) را ۸۰ درصد کاهش می‌دهد. برای کاهش سریع شاخص گلیسمی غذا، غلات
سبوس‌دار را جایگزین نشاسته‌های تصفیه شده کنید. برنج سبوس‌دار، جو دو سرو
نان سبوس‌دار مصرف کنید
مواظب نور شدید آفتاب باشید! قرارگرفتن طولانی مدت در معرض نور شدید
آفتاب می‌تواند به چشم آسیب بزند. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که نور
شدید آفتاب می‌تواند موجب تحلیل لکه زرد و آب مروارید شود؛ به همین دلیل تا
جایی که ممکن است باید کمتر در معرض نور خورشید قرار گرفت. استفاده از
عینک‌های آفتابی‌که از جهات گوناگون از چشم‌ها محافظت کند توصیه می‌شود.
استفاده از کلاه لبه‌دار می‌تواند 30 تا 50 درصد از ورود پرتو آفتاب به چشم
حفاظت کند. استفاده از عینک آفتابی و کلاه حتی برای کودکان نیز توصیه
می‌شود.
منبع: مجله دانشمند شماره 616 بهمن 1393
مجله دانشمند 616