| نویسنده / نویسندگان : | جعفر سپهری |
| مترجم : | |
| کلید واژه : | دانشمندان ـ سردترین ـ کره زمین ـ نیمکره شمالی ـ زمستان ـ صفر درجه ـ ناسا ـ زمین‌شناسی |
| چکیده : | در نیمکره شمالی، روز بیست و یکم دسامبر ـ برابر با اول دی‌ماه ـ زمستان رسما آغاز می‌شود. هنوز زمستان از راه نرسیده، در واشنگتن، دما چندین بار به زیر صفر رسیده است. |
| منابع : |
در
نیمکره شمالی، روز بیست و یکم دسامبر ـ برابر با اول دی‌ماه ـ زمستان رسما
آغاز می‌شود. هنوز زمستان از راه نرسیده، در واشنگتن، دما چندین بار به زیر
صفر رسیده است.
دانشمندان ناسا و سازمان پژوهش‌های زمین‌شناسی ایالات متحده با استفاده از
ابزارهای پیچیده‌ای همچون دستگاه‌های نصب شده بر روی ماهواره لندست ۸ که
قبلا به فضا فرستاده شد، سردترین نقطه کره زمین را پیدا کرده‌اند.
در باریکه‌ای به طول هزار کیلومتر در یک فلات یخی دورافتاده و متروک در شرق
قاره قطب جنوب، دمای هوا به 2/93 درجه سانتی‌گراد زیر صفر می‌رسد.
پژوهشگران این پروژه، دما را در فاصله سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۳ سنجیدند. آنها
برای این کار از حسگری موسوم به MODIS (مخفف اسپکترورادیومتر تصویر‌برداری
با تفکیک‌پذیری متوسط) استفاده کردند. این ابزار روی ماهواره‌های ترا و
آکوای ناسا، و رادیومتر پیشرفته با تفکیک‌پذیری بسیار بالا ـ که روی چندین
ماهواره سازمان ملی تحقیقات جوی و اقیانوسی قرار دارد ـ نصب شده است.
در طول فصل زمستان در نیمکره جنوبی (از سی و یکم خرداد تا اول مهر امسال)
دمای این مناطق با استفاده از داده‌های دریافتی از ماهواره لندست،
اندازه‌گیری شد.
سردترین دمای ثبت شده یعنی2/93 درجه سانتی‌گراد زیر صفر مربوط به روز دهم
آگوست سال ۲۰۱۰ است، و رکورد قبلی برودت هوا را مربوط به سی سال پیش ـ یعنی
2/89 درجه زیر صفر را که در ۲۱ ژوئیه سال ۱۹۸۳ در شرق قاره قطب جنوب توسط
ایستگاه تحقیقاتی وستک ثبت شده بود، شکست.
تد اسکامبوس، رهبر گروه پژوهش مرکز ملی داده‌های برف و یخ در دانشگاه
کلرادو در شهر بولدر، که در تیم پژوهش حضور داشت، گفت: "هرگز در شرایطی به
آن سردی نبوده‌ام، و امیدوارم هیچ‌وقت در چنان شرایطی قرار نگیرم. به من
می‌گویند نفس کشیدن در آن هوا دردناک است و باید به شدت مواظب باشید تا
موقع نفس کشیدن، حلق یا ریه‌‌تان یخ نزند."
پژوهشگران این پروژه دریافتند که پایین‌ترین دمای هوا در ایالت آلاسکاست که
به ۶۲ درجه سانتی‌گراد زیر صفر می‌رسد. در شمال قاره آسیا، سردترین نقطه
۶۸- درجه سانتی‌گراد و در مرتفع‌ترین نقطه از لایه یخی که ۸۰ درصد از سطح
گرینلند را پوشانده، دمای ۷۵- ثبت شده است.
به گزارش ناسا سردترین نقطه مسکونی کره زمین در شمال شرقی منطقه سیبری واقع
است. در سال ۱۸۰۲ دمای هوا در شهر ورخویانسک و سال ۱۹۳۳ در شهر اویمیاکون
به ۶۷ و هشت دهم درجه زیر صفر تنزل کرد.
دانشمندان می‌گویند سردترین شرایط هوا ظاهرا زمانی ایجاد می‌شود که یک
الگوی وزش باد یا افت فشار جوی موجب رانش هوا به ارتفاعات بالاتر می‌شود، و
هوایی را که در حال پایین آمدن بود بار دیگر به طرف بالا می‌راند.
پژوهشگران می‌گویند با استفاده از داده‌های لندست، نقشه سردترین نقاط زمین
را دقیق‌تر می‌کنند. اسکامبوس می‌گوید: "لندست ماهواره بسیار خوبی است و
ما بارها تحت تاثیر کارکرد عالی آن قرار گرفته‌ایم، نه فقط در نقشه‌برداری
دمای هوا، بلکه برای نقشه‌برداری محصولات کشاورزی، جنگل‌ها و یخچال‌های
طبیعی در سراسر جهان."
منبع: مجله داشنمند شماره 616 بهمن 1393
مجله دانشمند 616 زمین شناسی هواشناسی