| نویسنده / نویسندگان : | منصور بیژنی |
| مترجم : | |
| کلید واژه : | مواد مخدر ـ بی اراده ـ هروئین ـ شاهدانه ـ کوکائین |
| چکیده : | مواد مخدر از جمله روش‌هایی است که افراد ضعیف و بی‌اراده در زندگی اختیار می‌کنند تا از زیر بار مسئولیت شانه خالی کنند. این دسته از افراد می‌کوشند تا در پناهگاه دنج و آرام مواد مخدر به سعادت موهوم نائل آیند؛ غافل از اینکه با این عمل خود تیشه به ریشه سعادت خود واجتماع می‌زنند. |
| منابع : |
چند نوع ماده مخدر
1ـ هروئین:
کشتزارهای خشخاش مثلث طلایی (برمه، لائوس و کامبوج) سالانه2500 تن تریاک تولید می‌کند که احتمالا به 250 تن هروئین تبدیل می‌شود. همین مقدار نیز در هوای طلایی (افغانستان، پاکستان) تولید می‌شود، کشت خشخاش در آمریکای لاتین (100 تن یا چیزی در این حدود تریاک در سال یا ده تن هروئین) و آسیای مرکزی در حال گسترش است.
2ـ کوکائین:
بر اساس اظهار نظر پلیس بین‌الملل در مورد کاشت کوکا در کشورهای آند (پرو، بولیوی، کلمبیا) سالانه 700 تا 1300 تن کلر ئیدرات کوکائین به دست می‌آید.
3ـ شاهدانه:
تولید صمغ شاهدانه یا حشیش در مراکش (2000 تا 2500 تن) و پاکستان و افغانستان (بیش از 2000 تن) صورت می‌گیرد. علف شاهدانه یا ماری جوانا درسراسر جهان تولید می‌شود.
برآورد واقعی مصرف جهانی مواد مخدر، وجود ندارد. اما ارقام سازمان ملل متحد از این قرار است: هشت میلیون معتاد به هروئین، 3/13 میلیون معتاد به کوکائین، 2/141 میلیون مصرف‌کننده مشتقات شاهدانه در سراسر جهان وجود دارند. سازمان بین‌المللی گمرکات، کشف و مصادره 513 تن ماری جوانا در سال 1997 میلادی را گزارش داد.
تقسیم‌بندی مواد مخدر
مواد مخدر از نظر پزشکی و قانونی تفاوت‌هایی دارند، زیرا از نظر طبی به کلیه موادی که ضد درد و تسکین‌دهنده باشند مخدر می‌گویند در حالی‌که از نظر قانون مواد مخدر عبارتند از: تریاک و ترکیبات آن، هروئین، ماری جوانا، کوکائین.
طریقه مصرف مواد مخدر مختلف بوده و به صورت خوراکی، تدخین، تزریق یا انفیه می‌باشد و با آن که مصرف مواد مخدر خصوصاً از راه تزریق ایجاد حالت Kichorrush (حمله ناگهانی) می‌کند مع‌الوصف شخص معتاد به دلایل زیر اصرار در ادامه اعتیاد خود دارد:
اعتیاد علاوه بر ناراحتی‌های روانی و اجتماعی، مشکلات دیگری را برای معتاد بوجود می‌آورد بعنوان مثال از بین بردن احساس درد در بدن را که نتیجتاً آگاهی بوجود بیماری‌های و خیم را کنترل می‌کند از آن جمله سوختگی در بین انگشتان معتادان به تریاک.
مشکل دیگر مصرف مخدر ناخالص بودن آنهاست بدین معنی که تهیه کنندگان و فروشندگان برای تأثیر بیشتر و سودو زیان موادی را به آنها اضافه می‌کنند، مثلاً به هروئین، لاکتوز و یا کنین افزوده می‌شود. دیگر از ناخالصی‌هایی که در مواد مخدر مشاهده می‌شود عبارتند از: پرکایین، مانیتول، آمنیو پیرین، مستاپیریلن، بیکرینات دوسود.
مخدرها برگیرنده‌های موجود در غشای سلولی بعضی از نرون‌های سیستم عصبی مرکزی که در مناطقی از مغز و مربوط به ساختمان‌های آناتومیک و راه‌های درک درد می‌باشد، اثر می‌گذارند.
مواد مخدر و تزریق آن:
استفاده از مواد مخدر در مصارف غیر پزشکی با به کارگیری سرنگ و سوزن و به صورت "تزریق به خود" یکی از پدیده‌های خطرناک اعتیاد و روش بسیار ناپسندی است که در سال‌های اخیر گسترش یافته و امروزه در هر گوشه و کنار جهان دیده می‌شود و آثار نا مطلوب آن، هم از نظر سلامت فردی و هم از جنبه بهداشت اجتماعی، وضعیت وخیمی‌بوجود آورده است.
کسانی که اقدام به تزریق مواد مخدر به خود می‌کنند گاهی برای کسب یک لذت آنی و زود گذر است، ولی اغلب به علت اعتیاد و وابستگی دراز مدت به این مواد است. موادی که تزریق می‌شود از نوع گوناگون واکثراً مواد غیر مجاز از قبیل هروئین، کوکائین و آمفتامین است.
زیانهای بهداشتی وخطراتی که از تزریق مواد مخدر متوجه شخص معتاد می‌شود شامل مسمومیت‌های ناشی از این مواد و وارد شدن مقادیر بیش از حد آنها در جریان خون است. خطر دیگر آسیبی است که از نوک سوزن محل تزریق بوجود می‌آید، و تکرار تزریق در آن محل این آسیب را بیشتر و گسترده‌تر می‌کند.
خطر دیگر، آلوده بودن ماده مصرفی یا ورود بعضی با کتریها به بدن به هنگام تزریق است که به قلب و دستگاه گردش خون صدمه می‌زند. ایجاد آبسه در محل تزریق و بروز عفونت خونی (سپتی سمی) نیز در عده‌ای از معتادان به تزریق مواد مخدر دیده شده است. ولی یکی از مهم‌ترین خطراتی که بعلت استفاده از سوزن و سرنگ مشترک پدید می‌آید انتقال عفونت اچ‌آی‌وی و هپاتیت از شخصی به شخص دیگر است در دهه 1980 میلادی که پژوهشگران موفق به کشف آنتی بادی اچ‌آی‌وی و دستیابی به انجام آزمون سرولوژیک خون افراد مشکوک به آلودگی شدند، مشاهده نمودند که بسیاری از معتادان به تزریق مواد مخدر از نظر سرولوژیکی اچ‌آی‌وی مثبت هستند. مسئله آلودگی این معتادان به ویروس ایدزدر بسیاری از کشورها و از جمله در ممالک اروپایی مورد بررسی قرار گرفته و معلوم شده است افرادی که مواد مخدر را به خود تزریق می‌کنند بزرگترین گروه مبتلایان به ایدزرا در جامعه تشکیل می‌دهند.
مواد مخدر و پیشگیری از مسائل مربوط به آن:
در زمان ما مسئله مواد مخدر شکل غامض و پیچیده‌ای به خود گرفته و در عین حال گسترش جهانی نیز یافته است. راه‌های استفاده از مواد مخدر، تناوب زمان استعمال، و شدت مصرف آنها در بیشتر کشورها متغیر و به هر حال روبه افزایش است. روند اعتیاد معتادان نشان می‌دهد که امروزه بیشتر آنها در عین حال مخلوطی از مواد مخدر گوناگون را یکجا مصرف کرده یا مواد مخدر و مشروبات الکلی با هم استفاده می‌نمایند. گرچه در هریک از کشورها یا فرهنگ‌های مختلف ممکن است ماده مخدر خاصی بیشتر مورد مصرف قرار گیرد ولی کشش و تمایل خاصی در معتادان ملاحظه می‌شود که مایلند نوع مواد مخدر و نوع الکل مصرفی و همچنین طرق استعمال مخصوص به خود را از مرزهای جغرافیایی و فرهنگی عبور داده و سرمشق مبتلایان نقاط دیگر شوند.
اعتیاد به مواد مخدر علاوه بر زیانهای جدی و خطر ناک جسمی‌که به دنبال دارد با مسائل اجتماعی – اقتصادی گسترده‌ای از قبیل جنایت و قانون‌شکنی نیز همراه است و تعداد کشورهایی که به شکل گسترده در گیر این قبیل مسائل هستند به طور دائم روبه تزاید است و برای به کار بستن روش‌های مؤثر پیشگیری، اولین قدم اساسی، تعیین انگیزه‌های مهمی است که آلودگی به اعتیاد را باعث می‌شود؛ قدم بعد کوشش‌هایی است که باید برای غلیه بر این انگیزه‌ها انجام شود. به طور کلی علل گرایش به استعمال مواد مخدر متفاوت و چند گانه است به همین سبب شاید لازم باشد که نوع برنامه‌های مبارزه با مواد مخدر حتی در داخل یک کشور، با توجه به طبیعت مسئله ودرک نیازهای جامعه، فرق کند. بنابراین هدف‌ها، تقدم‌ها، خطوط عملیات وسیاست برنامه‌ریزی درجلوگیری از اعتیاد باید با شرایط محلی و سیستم اجتماعی جامعه هماهنگی داشته باشد.
در مجموع، بهترین روش‌های پیشگیری همان راه‌هایی است که به وسیله خود مردم و در قالب فرهنگی و خصوصیات زندگی اجتماعی‌شان تعیین شده است. به‌عنوان مثال یک گروه مذهبی‌ممکن است تحت حمایت تعالیم دینی خود از آلوده شدن به الکل و مواد تدخینی در امان باشد. تجربه نشان داده است که در تعدادی از کشورهای اسلامی، مجامع مذهبی‌و مساجد نه تنها در جلوگیری از آلوده شدن به مشروبات الکلی نقش ارزنده‌ای داشته‌اند بلکه در مقابله با مواد مخدر نیز مؤثر بوده‌اند. مثال دیگر، جنبش پدران ومادران در آمریکا است؛ این گروه به شکل اعضای سازمان یافته یک اجتماع توانستند با نفوذ در طرح‌ریزی سیاست‌های مالی، آگاه سازی مردم و تشویق خانواده‌ها به مشارکت در فعالیت‌های پیشگیری از مواد مخدر، در سطح وسیعی اقدام کنند.
امروزه بسیاری از کشورها بشدت و به طور مداوم تلاش می‌کنند که با مسائل مربوط به مواد مخدر مبارزه کنند. حال باید کوشش واقعی به عمل آید تا اشتباهات گذشته تکرار نشود و از تجربه‌های موفق دیگران تعلیم گرفته شود. اغلب این اشتباه پیش آید که موازین پیشگیری ممکن است بی‌جهت روی کنترل مواد مخدر یا روی افراد معتاد متمرکز شود و عوامل دیگر از قبیل مسائل سیاسی پشت پرده، زمینه‌های اجتماعی و شرایط عمومی موجود به دست فراموشی سپرده شود. در این باره می‌توان به تعدادی از کشورهای جنوب شرقی آسیا اشاره کرد که قوانینی را در منع استعمال تریاک به تصویب رسانیده‌اند. این کشورها روش‌های سختی را برای مبارزه با مواد مخدر در پیش گرفته‌اند، بدون اینکه شرایط اجتماعی – اقتصادی موجود را در نظر بگیرند و جامعه را برای پذیرش چنین عملیاتی آماده کنند. این عمل باعث شده است که متأسفانه هروئین به سرعت جانشین تریاک شود و مسئله‌ای به مراتب جدی‌تر به وجود آورد. به عکس مورد بالا، مبارزه موفقیت‌آمیز با تریاک در کشور چین بعد از انقلاب را می‌توان نام برد که مدیون تعدادی عوامل از قبیل تغییر بعضی مفاهیم، موقعیت‌ها، ارزش‌ها و انگیزه‌ها و همچنین ساخت اجتماعی جدید و نفوذ مؤثر سازمان نوین سیاسی کشور بر روی این مسئله بوده است.
منبع مجله دانشمند شماره 613 آبان 1393